Năm 2023 là dấu mốc quan trọng trong quan hệ song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973 – 2023) và 13 năm thiết lập đối tác chiến lược. Đây là cơ hội để khai thác tiềm năng và đẩy mạnh hợp tác song phương Việt Nam – Vương quốc Anh nói chung và quan hệ đối tác của thành phố Đà Nẵng và Vương quốc Anh nói riêng trên mọi lĩnh vực.
Mối quan hệ chặt chẽ giữa Vương quốc Anh và Việt Nam
Việt Nam và Anh thiết lập quan hệ ngoại giao cấp đại sứ ngày 11/9/1973. Hiện nay quan hệ Việt-Anh có thể nói đang phát triển khá rộng trên nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, giáo dục, quốc phòng… Anh đã ký với ta hầu hết các hiệp định kinh tế khung; dự kiến đưa Việt Nam thành một trong những nước nhận viện trợ ODA hàng đầu trong khu vực và cam kết ủng hộ ta tăng cường quan hệ với EU.
Quan hệ thương mại Việt Nam và Anh tăng nhanh từ những năm 1990 đến nay. Chính sách thương mại của Anh tương đối cởi mở, không theo chủ nghĩa bảo hộ. Trong các vấn đề tranh chấp thương mại giữa ta và EU (vụ kiện bán phá giá, vụ hải sản nhiễm kháng thể, vấn đề GSP, giày mũ da), Anh thường có lập trường ủng hộ Việt Nam. Trong những năm qua, xuất khẩu của Việt Nam sang Anh tăng trung bình 17%/năm, ta liên tục xuất siêu. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Anh năm 2022 đạt 6,84 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm 2021 và tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Anh năm 2022 đạt 6,07 tỷ USD. Cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam nhìn chung ít thay đổi kể từ năm 2000, trong đó hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vẫn là giầy dép và may mặc. Anh cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tăng cường quan hệ kinh tế và thương mại với EU; ủng hộ EU sớm công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường.
Quan hệ thương mại Việt Nam – Anh quốc (Nguồn ảnh: Internet)
Các công ty Anh vào Việt Nam sớm (1988-89) nhưng thời gian đầu chủ yếu tập trung vào lĩnh vực dầu khí (70% tổng đầu tư). Cho đến nay, đầu tư của Anh đã mở rộng ra nhiều lĩnh vực mới như ngân hàng, tài chính, công nghiệp chế tạo, dịch vụ, may mặc... Tính đến tháng 12/2022, Vương quốc Anh có tổng cộng 507 dự án đầu tư nước ngoài FDI vào Việt Nam, với tổng vốn đầu tư đăng ký còn hiệu lực đạt 4,15 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 0,97% trong tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký tại Việt Nam. Các nhà đầu tư Vương quốc Anh đầu tư nhiều nhất tại Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo với 120 dự án, vốn đầu tư đăng ký đạt gần 1,6 tỷ USD, chiếm gần 40% tổng vốn đầu tư. Tiếp theo là lĩnh vực kinh doanh bất động sản với 23 dự án, tổng vốn đầu tư 1,04 tỷ USD, chiếm 26% tổng vốn đầu tư. Lĩnh vực khai khoáng đứng thứ 3 với 07 dự án, tổng vốn đăng ký 701,44 triệu USD, chiếm 18% tổng vốn đầu tư. Các dự án còn lại thuộc các lĩnh vực khác như: bán buôn bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy; dịch vụ lưu trú và ăn uống; cấp nước và xử lý chất thải; hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ; giáo dục và đào tạo...
Logo chính thức kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Vương quốc Anh - Việt Nam (Nguồn ảnh: Internet)
Năm 2023 được chọn là Năm Hữu nghị Việt Nam - Vương quốc Anh, sẽ có hơn 50 sự kiện về thương mại, đầu tư, giáo dục - đào tạo, văn hóa, du lịch,... được tổ chức tại London và hơn 10 địa phương lớn trên khắp nước Anh, nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ giữa các vùng, các thành phố, các cộng đồng trên khắp nước Anh với các địa phương của Việt Nam. Điều này mở ra nhiều cơ hội hợp tác sâu rộng hơn nữa với các đối tác Anh quốc trên nhiều lĩnh vực. Các địa phương, trong đó Đà Nẵng cũng sẽ được hưởng lợi và thành phố nên tận dụng cơ hội này để nâng tầm quan hệ hợp tác với Anh.
Nâng tầm đối tác với Vương quốc Anh
Với việc Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UKVFTA) chính thức có hiệu lực từ 01/05/2021, Anh cam kết sẽ xóa bỏ nhiều quy định về thuế cho hàng hóa của Việt Nam. Nhờ đó, nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như thủy sản, dệt may, linh kiện điện tử, đồ gỗ, cà phê, gạo, hoa quả … sẽ có lợi thế khi tiếp cận thị trường Anh trong bối cảnh nhiều Quốc gia chưa có FTA với Vương quốc Anh, đón đầu làn sóng chuyển dịch nhu cầu do xu thế phát triển xanh và bền vững của Vương quốc Anh.
Trong cùng năm 2021, Vương quốc Anh trở thành đối tác đối thoại của ASEAN và tiếp tục nhắm đến việc trở thành một phần của Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương hay CPTPP. Đây là lần đầu tiên sau 25 năm ASEAN nhất trí trao quy chế này, góp phần thắt chặt mối quan hệ giữa Vương quốc Anh và ASEAN trong các vấn đề từ thương mại, đầu tư đến biến đổi khí hậu, môi trường, khoa học và công nghệ và giáo dục. Với việc trở thành Đối tác đối thoại, Vương quốc Anh sẽ chính thức hóa mối quan hệ của mình với ASEAN, góp phần làm sâu sắc hơn liên kết kinh tế giữa Vương quốc Anh và ASEAN - là một tổ chức có tầm ảnh hưởng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Có thể thấy, Vương quốc Anh đang chủ động tích cực tăng cường vai trò của mình trong khu vực, đặc biệt có định hướng nâng tầm quan hệ và thâm nhập sâu hơn nữa vào thị trường Việt Nam.
Vương quốc Anh đang chủ động tăng cường mối quan hệ với Việt Nam (Nguồn ảnh: Internet)
Tại thành phố Đà Nẵng, trong những năm qua, các chương trình, dự án hợp tác, hỗ trợ giữa Đà Nẵng – Vương quốc Anh đã được triển khai rất hiệu quả, đạt nhiều kết quả nổi bật trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, an sinh xã hội như: liên kết đào tạo đại học, sau đại học, hỗ trợ du học sinh; thành lập Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt - Anh (VNUK), trường đại học quốc tế công lập đầu tiên tại miền Trung; tổ chức Newborns Vietnam đã viện trợ Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng thực hiện Chương trình đào tạo chuyên sâu sơ sinh, chăm sóc điều trị sản khoa và nhi Tim mạch; thành lập Ngân hàng sữa mẹ đầu tiên ở Việt Nam dựa trên cơ sở học tập kinh nghiệm tại Anh…
Tuy nhiên, quan hệ đối tác giữa Đà Nẵng và Vương quốc Anh vẫn thể hiện những mặt hạn chế. Cụ thể, hiện thành phố có 1004 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với tổng vốn đăng ký 4,08 tỷ USD, tuy nhiên, chỉ có 21 dự án của các nhà đầu tư Anh với tổng vốn đăng ký hơn 1,9 triệu USD tập trung trong lĩnh vực dịch vụ, giáo dục cũng như số lượng du khách từ Anh quốc đến Đà Nẵng còn khiêm tốn.
Trong những năm gần đây, thành phố đã có tầm nhìn trong việc tăng cường kết nối hơn nữa hoạt động hợp tác, phát triển kinh tế, đầu tư, du lịch giữa Anh quốc và Đà Nẵng, mời gọi các doanh nghiệp, kiều bào đến tìm hiểu về môi trường đầu tư kinh doanh, du lịch tại Đà Nẵng. Cụ thể, từ ngày 06-08/9/2022, đoàn công tác của lãnh đạo thành phố Đà Nẵng do đồng chí Lương Nguyễn Minh Triết, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố dẫn đầu đã có chuyến thăm và làm việc tại Vương Quốc Anh (nằm trong chuyến công tác nước ngoài gồm 3 nước Anh - Hà Lan - Đức của lãnh đạo thành phố Đà Nẵng từ ngày 06-15/9/2022). Đoàn công tác đã tổ chức Tọa đàm “Da Nang Business Round Table” và thăm, làm việc với Đại sứ đặc mệnh Toàn quyền nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Liên hiệp Vương quốc Anh kiêm nhiệm Ai-len, Tổ chức Du lịch golf thế giới, Tổ chức Facing The World, Trường Đại học Tây Anh để đẩy hợp tác giữa thành phố Đà Nẵng và các đối tác, doanh nghiệp tại Vương quốc Anh trong lĩnh vực du lịch, đầu tư, tài chính, giáo dục và y tế.
Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố phát biểu tại Tọa đàm “Da Nang Business Round Table”, Vương quốc Anh (Nguồn: IPA Đà Nẵng)
Vương quốc Anh cũng thường xuyên cử các đoàn công tác đến thành phố Đà Nẵng làm việc và trao đổi hợp tác. Ngày 26/5/2023, bà Emily Hamblin, Tổng Lãnh sự Vương quốc Anh tại thành phố Hồ Chí Minh đã có chuyến thăm và làm việc với lãnh đạo UBND thành phố và thông tin rằng trong thời gian đến, để kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Vương quốc Anh, Tổng Lãnh sự quán Anh tại thành phố Hồ Chí Minh sẽ tổ chức nhiều chương trình, hoạt động kết nối tại thành phố Đà Nẵng.
Với quan hệ đối tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Vương quốc Anh cùng với những lợi thế và tiềm năng phát triển đến từ các Hiệp định, cam kết giữa hai nước, thành phố Đà Nẵng và các đối tác Anh quốc còn rất nhiều dư địa để thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn trong thời gian tới. Các lĩnh vực mà doanh nghiệp Anh quốc có thế mạnh cũng chính là những lĩnh vực mà thành phố Đà Nẵng mong muốn thu hút đầu tư như: công nghệ thông tin, công nghệ cao, tài chính, giáo dục, du lịch…. Do đó, thành phố nên tận dụng thời điểm lợi thế này và tập trung nguồn lực đẩy mạnh các hoạt động giao thương, đầu tư với các đối tác đến từ Vương quốc Anh.
IPA Da Nang
