Tiềm năng thu hút đầu tư của thành phố Đà Nẵng

Lũy kế đến tháng 12/2021, trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có 722 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đầu tư gần 150.485,6 tỷ đồng, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực bất động sản - du lịch, giáo dục, y tế…và 915 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư trên 3.866 triệu USD, tập trung chủ yếu ở lĩnh vực dịch vụ, công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp công nghệ cao…theo đúng định hướng kêu gọi đầu tư của thành phố. Nhóm quốc gia có vốn đầu tư lớn nhất vào thành phố hiện nay lần lượt là Nhật Bản, Singapore, Hoa Kỳ, BVI và Hàn Quốc.

Chủ tịch UBND thành phố Lê Trung Chinh tiếp và làm việc với đại diện lãnh đạo Tập đoàn LG

vào ngày 30/11/2021 tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng

Trong thời gian qua, đầu tư trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế - xã hội của thành phố thông qua các chỉ tiêu về tỷ trọng đóng góp vào tốc độ tăng trưởng toàn nền kinh tế, mức độ đóng góp vào ngân sách, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và số lượng việc làm tăng thêm qua các năm. Đặc biệt, các dự án có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ cao và dịch vụ du lịch đã góp phần tích cực vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy hội nhập quốc tế và phát triển thương hiệu thành phố. Tuy nhiên, thu hút đầu tư vào Đà Nẵng vẫn chưa đạt được như kỳ vọng. Tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đăng ký đầu tư chiếm số lượng lớn, tập trung vào các lĩnh vực dịch vụ, thương mại, trong khi đó tỷ trọng đầu tư trong các ngành, lĩnh vực kinh tế mũi nhọn còn thấp; sự liên kết giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với doanh nghiệp địa phương còn yếu.

Trong hai năm qua, dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động thu hút đầu tư, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tuy nhiên, với vai trò là động lực tăng trưởng của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, Đà Nẵng vẫn có nhiều tiềm năng và lợi thế về thu hút vốn đầu tư. Phân tích SWOT dưới đây cho thấy Đà Nẵng có cơ hội lớn để đón dòng đầu tư trong thời gian tới.

Định hướng và mục tiêu thu hút đầu tư vào thành phố Đà Nẵng đến năm 2030

Ngày 26/10/2021, Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng đã ban hành Đề án “Đẩy mạnh thu hút đầu tư vào thành phố giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030”, trong đó khẳng định việc thu hút đầu tư vào thành phố cần chọn lọc, gắn thu hút đầu tư với đảm bảo quốc phòng - an ninh; bảo vệ tài nguyên và môi trường; gia tăng số lượng dự án FDI có khả năng hình thành các chuỗi cung ứng mới và gắn kết với đầu tư trong nước nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nguồn: dantri.com.vn)

Với quan điểm nêu trên, định hướng đến năm 2030, Đà Nẵng tiếp tục thực hiện đa phương hóa, đa dạng hóa thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài từ các thị trường và đối tác tiềm năng, trong đó, đặc biệt coi trọng các thị trường, đối tác hiện tại như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ, Đức,...đồng thời khai thác có hiệu quả mối quan hệ với các đối tác chiến lược (đối tác toàn diện, đối tác chiến lược toàn diện), chú trọng vận động và thu hút đầu tư từ các tập đoàn lớn (thuộc Forbes 500) và doanh nghiệp tại các nước phát triển (G7, G8, OECD…) cũng như tập trung thu hút đầu tư từ các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước; người Việt Nam ở nước ngoài.

Các lĩnh vực thành phố tập trung thu hút đầu tư bao gồm: công nghệ thông tin; công nghiệp công nghệ cao (công nghệ sinh học, tự động hóa và cơ điện tử, vật liệu mới, dược phẩm và thiết bị y tế); công nghiệp hỗ trợ trong lĩnh vực cơ khí, cơ khí chính xác, điện – điện tử; nghiên cứu và phát triển; dịch vụ logistics, thương mại, du lịch – bất động sản giá trị cao; dịch vụ tài chính (quản lý tài sản, quỹ đầu tư, các giao dịch tài chính offshore) và công nghệ tài chính (fintech); giáo dục – đào tạo và y tế chất lượng cao; du thuyền quốc tế; văn hóa, thể dục – thể thao;  nông nghiệp hữu cơ, sinh thái.

Mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng sẽ thu hút vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 07 tỉ USD (giai đoạn 2021 – 2025 đạt khoảng 03 tỷ USD; giai đoạn 2026 – 2030 đạt khoảng 04 tỷ USD); Tỉ lệ doanh nghiệp sử dụng công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại, bảo vệ môi trường, hướng đến công nghệ cao tăng 50% vào năm 2025 và 100% vào năm 2030 so với năm 2018; Tỉ lệ nội địa hoá tăng lên mức 30% vào năm 2025 và 40% vào năm 2030; Tỉ trọng lao động qua đào tạo trong cơ cấu sử dụng lao động đạt 75% vào năm 2025 và 80% vào năm 2030.

Một số giải pháp về cải cách hành chính và chính sách nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư vào thành phố

Tại Đề án Đẩy mạnh thu hút đầu tư vào thành phố Đà Nẵng được UBND thành phố ban hành ngày 26/10/2021 đã đề ra 06 nhóm giải pháp gồm: hoàn thiện cơ chế chính sách, đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng nguồn lao động chất lượng cao, tăng cường cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, giám sát đầu tư và đổi mới hoạt động xúc tiến đầu tư phù hợp xu thế đầu tư hậu Covid-19. Trong khuôn khổ bài viết này, Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư tập trung làm rõ một số giải pháp liên quan đến công tác cải cách hành chính và hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm tạo lập môi trường minh bạch và hiệu quả trong hoạt động thu hút đầu tư.

Trong thời gian qua, công tác cải cách hành chính được lãnh đạo thành phố quan tâm chỉ đạo xem đây là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên. Các Sở ban ngành liên quan đã nỗ lực giảm thiểu thời gian thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến cấp giấy chứng nhận đầu tư, đăng ký doanh nghiệp, đánh giá tác động môi trường, triển khai thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp qua mạng...Cơ chế một cửa đã được áp dụng đồng bộ ở cả ba cấp (thành phố, quận/huyện, xã/phường) góp phần tăng cường công tác phối hợp giữa các sở, ban, ngành, địa phương trong việc giải quyết thủ tục hành chính trong các lĩnh vực liên quan đến đăng ký kinh doanh, đầu tư, đất đai, môi trường, lao động, quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng, giao thông vận tải, thuế... Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, tạo điều kiện để doanh nghiệp, nhà dầu tư đẩy nhanh tiến độ đầu tư, xây dựng, đưa dự án vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo phục hồi và phát triển kinh tế xã hội trong bối cảnh thích ứng an toàn,linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid – 19, thành lập các Tổ công tác (Tổ công tác liên ngành tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về đất đai, quy hoạch tài chính và các vấn đề có liên quan khác đối với các dự án, khu đất trên địa bàn thành phố; Tổ công tác liên ngành tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của dự án đầu tư xây dựng; Tổ công tác đặc biệt hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn thành phố...). Ngoài ra, đối với các dự án trọng điểm, lãnh đạo thành phố cũng đã chỉ đạo thành lập các Tổ công tác liên ngành nhằm tập trung giải quyết có trọng tâm, trọng điểm các khó khăn, vướng mắc của dự án phấn đấu đưa dự án vào khởi công xây dựng trong năm 2022, tạo động lực phát triển mới cho thành phố.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hiệu quả cải cách thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực liên quan đến dự án đầu tư vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp/nhà đầu tư. Tình trạng cán bộ, công chức của thành phố máy móc, rập khuôn, không nhất quán trong việc hướng dẫn các thủ tục đầu tư khiến cho doanh nghiệp/nhà đầu tư phải chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ nhiều lần vẫn còn khá phổ biến. Do tâm lý e ngại, dè chừng, sợ trách nhiệm trong công tác tham mưu đã dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết các thủ tục hành chính.

Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại Trung tâm hành chính thành phố Đà Nẵng. Nguồn: baodanang.vn

Để khắc phục tình trạng này, thành phố cần tập trung đẩy mạnh thực hiện cơ chế một cửa liên thông cấp thành phố thông qua vận hành hiệu quả Hệ thống quản lý giám sát dự án đầu tư gắn liền với trách nhiệm của các sở ngành; đồng thời, cần tiếp tục thực hiện rà soát và đơn giản hóa thủ tục hành chính, công bố rộng rãi bộ thủ tục hành chính này đến các nhà đầu tư, doanh nghiệp; thường xuyên tập huấn, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ không chỉ đối với chuyên viên trực tiếp xử lý hồ sơ mà còn đối với chuyên viên thuộc Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nhằm đảm bảo sự nhất quán trong tiếp nhận và xử lý hồ sơ, thủ tục; tăng cường trật tự kỷ cương trong quản lý hành chính; có cơ chế phù hợp để khuyến khích sự năng động, sáng tạo của cán bộ, đồng thời tăng cường việc giám sát thực hiện đạo đức công vụ của cán bộ công chức; có chế tài và kiên quyết xử lý, điều chuyển những cán bộ công chức trì trệ, nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Như đã đề cập ở trên, một trong những điểm mạnh của thành phố trong thu hút đầu tư chính là sự chủ động và đồng hành của chính quyền thành phố thể hiện qua một loạt các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã được ban hành. Theo đó, trong giai đoạn 2016 – 2020, đã có 13 văn bản quy phạm pháp luật được ban hành liên quan đến chính sách, cơ chế hỗ trợ đầu tư và sửa đổi bổ sung các cơ chế, chính sách không còn phù hợp với thành phố như chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chính sách đặc thù đối với Khu công nghệ cao Đà Nẵng…Tuy nhiên, một số chính sách chưa thực sự hấp dẫn và khả thi trong thực tiễn như chính sách khuyến khích phát triển công nghệ thông tin chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp trong nước, chính sách khuyến khích nông nghiệp công nghệ cao chưa hấp dẫn và chưa thực sự giải quyết “điểm nghẽn” về đất đai đối với các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hay chính sách xã hội hóa với những ưu đãi miễn giảm về tiền thuê đất không áp dụng được trong thực tiễn do những chồng chéo trong các quy định pháp luật về đất đai và đầu tư. Ngoại trừ các dự án đầu tư vào Khu công nghệ cao Đà Nẵng và các Khu công nghệ thông tin tập trung, các dự án đầu tư vào các Khu công nghiệp hiện hữu và ngoài các Khu công nghiệp hầu như không được hưởng các chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư theo quy định của pháp luật hiện hành. So với các tỉnh, thành phố lân cận, Đà Nẵng phần nào khó cạnh tranh trong thu hút đầu tư các dự án sản xuất.

Do vậy, công tác rà soát và dự báo chính sách của trung ương để làm cơ sở xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp/ nhà đầu tư tại địa phương cần được thực hiện có chất lượng và cẩn trọng nhằm tránh tình trạng chính sách sau khi ban hành không thể áp dụng trong thực tiễn do vi phạm các quy định của pháp luật liên quan. Các chính sách hỗ trợ đầu tư thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân, UBND thành phố cần được ban hành kịp thời và có tính khả thi và đủ sức hấp dẫn đối với doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Nghị quyết số 43/NQ-BCT đã mở ra cho Đà Nẵng cơ hội lớn để phát triển trong giai đoạn mới nên Đà Nẵng cần nắm bắt cơ hội này để xây dựng lộ trình đề xuất các chính sách, cơ chế cụ thể. Trên cơ sở đó, lãnh đạo thành phố cần tập trung chỉ đạo quyết liệt nhằm đẩy nhanh tiến độ đề xuất một số chính sách đặc thù theo thứ tự ưu tiên cho thành phố nhằm triển khai một số dự án lớn, trọng điểm, có tác động lan tỏa, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố có những bước tăng tốc, đột phá mới như trung tâm tài chính, khu phi thuế quan, trung tâm logistics, bến du thuyền quốc tế... Các chính sách đặc thù đề xuất cần được tham vấn ý kiến của chuyên gia và doanh nghiệp một cách khoa học và hệ thống; đảm bảo theo lộ trình và định hướng phát triển của thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045./.

Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư Đà Nẵng