Tại thành phố Đà Nẵng, căn cứ Quyết định số 447/QĐ-TTg ngày 17 tháng 4 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ, thành phố đã tổ chức kiện toàn tổ chức bộ máy, nhận bàn giao nguyên trạng từ các quận, huyện, thành lập Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất một cấp thành phố Đà Nẵng (sau đây gọi tắt là Văn phòng Đăng ký một cấp) và các Chi nhánh tại 07 quận, huyện (riêng mọi vấn đề liên quan đăng ký đất đai của huyện Đảo Hoàng Sa do Văn phòng Đăng ký một cấp đảm nhiệm). Văn phòng Đăng ký một cấp tại Đà Nẵng chính thức hoạt động từ ngày 01/8/2012. Chi nhánh Văn phòng Đăng ký một cấp thực hiện chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện trong phạm vi địa bàn được giao quản lý. Sau khi đi vào hoạt động theo mô hình thí điểm, nhiệm vụ và quy trình giải quyết hồ sơ cho tổ chức, công dân tại các Chi nhánh đã nhanh chóng ổn định vì phần lớn nội dung công việc và thẩm quyền của Chi nhánh không có sự thay đổi lớn.

Qua thời gian triển khai thực hiện thí điểm kể từ ngày 01/8/2012, Văn phòng Đăng ký một cấp đã nhanh chóng ổn định về tổ chức bộ máy và hoạt động chuyên môn. Quy trình chuyên môn từng bước được chuẩn hoá, tuân thủ đúng quy định. Nhiệm vụ tiếp nhận và giải quyết hồ sơ thực hiện theo cơ chế một cửa, hồ sơ của đối tượng là cá nhân được tiếp nhận và trả kết quả theo mô hình một cửa tại địa điểm Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả của Văn phòng UBND các quận, huyện (phân công viên chức Chi nhánh thực hiện tiếp nhận và trả kết quả); hồ sơ của đối tượng là tổ chức được tiếp nhận và trả kết quả tại Văn phòng Đăng ký một cấp. Công tác lưu trữ hồ sơ, quản lý hồ sơ địa chính được quan tâm đầu tư, hướng dẫn, củng cố. Có thể khẳng định một kết quả quan trọng rằng từ khi thực hiện thí điểm thành một cấp đã thống nhất cao về mặt chuyên môn và đúng quy định của pháp luật trong việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ tại các Chi nhánh quận, huyện. Hồ sơ được kiểm tra chặt chẽ về tính pháp lý, cơ sở dữ liệu địa chính; quản lý tốt việc tách thửa đất, không để xảy ra tình trạng chia cắt manh mún, không đúng quy định gây khó khăn, phức tạp trong công tác quy hoạch, chỉnh trang đô thị của thành phố và hạn chế được nguyên nhân dẫn đến tranh chấp, khiếu nại trong cấp giấy chứng nhận do việc thực hiện trước đây không thống nhất giữa các quận, huyện, có nơi thực hiện chưa đúng với quy định của pháp luật và chưa cập nhật quản lý tốt về cơ sở dữ liệu địa chính.

Ngoài ra, để công tác tiếp nhận và giải quyết hồ sơ vẫn tiếp tục ổn định sau quá trình chuyển giao từ UBND quận huyện sang Chi nhánh Văn phòng một cấp, UBND thành phố đã ban hành các văn bản quy định quản lý nhà nước về đất đai như Quyết định số 42/2014/QĐ-UBND ngày 26 tháng 11 năm 2014 của UBND thành phố về việc ban hành Quy định quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Bên cạnh đó, triển khai Chỉ thị số 29-CT/TU ngày 06 tháng 11 năm 2013 của Ban Thường vụ Thành ủy về tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu xây dựng thành phố trong tình hình mới, UBND thành phố đã giao nhiệm vụ cho Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp các các ngành, các cấp phải tạo sự chuyển biến về cách thức giải quyết thủ tục hành chính, tinh thần, thái độ, lề lối làm việc và hiệu quả giám sát quá trình thực thi công vụ của công chức, viên chức, đặc biệt triển khai có hiệu quả công tác quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Điểm nổi bật về tình hình tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trong quá trình triển khai là việc Sở Nội vụ đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND thành phố ban hành Quyết định 9375/QĐ-UBND ngày 25 tháng 12 năm 2014 và Quyết định 7452/QĐ-UBND ngày 08 tháng 10 năm 2015 của UBND thành phố về quy chế phối hợp trong giải quyết thủ tục hành chính; đây là cơ sở quan trọng trong mối quan hệ phối hợp trong việc xử lý hồ sơ. Nếu như trước đây, việc xin ý kiến xác minh thêm thông tin để đảm bảo điều kiện cấp giấy chứng nhận của Sở Xây dựng, Công ty Quản lý nhà, Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài nguyên và Môi trường…  nhiều trường hợp chậm trễ trong việc trả lời, kéo dài từ 10 ngày đến trên 01 tháng, thậm chí có trường hợp trên 03 tháng thì kể từ khi có các quy định trên, thời gian giải quyết hồ sơ đã được cải thiện, đảm bảo theo quy định (từ 04 - 05 ngày).

Hiện nay, việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trên lĩnh vực đất đai được thực hiện tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND các quận, huyện, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm; tạo sự chuyển biến tích cực về tác phong, lề lối làm việc trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính về đất đai đối với tổ chức, công dân. Các chế độ công khai, minh bạch về hoạt động công vụ được các địa phương, đơn vị thực hiện nghiêm túc, rõ ràng và cụ thể hơn. Tại nơi tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đều phải niêm yết công khai các nội dung hướng dẫn về giải quyết thủ tục hành chính về đất đai như: Hồ sơ, thủ tục hành chính, quy trình giải quyết công việc, thời gian giải quyết, phí và lệ phí, sơ đồ làm việc, tổ chức Sổ góp ý (hay hòm thư góp ý), niêm yết số điện thoại của lãnh đạo, đeo thẻ công chức, đặt bảng tên chức danh… đã thể hiện rõ tính công khai, minh bạch trong thủ tục hành chính và góp phần trong công việc giám sát của nhân dân. Ngoài ra, các công việc được công khai đã nêu trên cũng được đăng tải trên các trang thông tin điện tử (website) của thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường để tổ chức, công dân có điều kiện tra cứu thông tin và giám sát.

Việc tạo cơ chế giám sát trong quá trình giải quyết hồ sơ đất đai cũng là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu số lượng hồ sơ trễ hẹn trên lĩnh vực đất đai, cụ thể, trong năm 2015, Sở Nội vụ đã tiến hành thành lập đoàn kiểm tra tại các Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai các quận, huyện trong 03 đợt: Đợt 1 từ ngày 24 tháng 3 đến ngày 27 tháng 3 năm 2015; đợt 2 từ ngày 25 tháng 5 đến ngày 30 tháng 6 năm 2015 và đợt 3 từ ngày 03 tháng 11 đến ngày 17 tháng 11 năm 2015, trong năm 2016 thì tiến hành kiểm tra 6 tháng đầu năm. Có thể thấy, sau các đợt kiểm tra, Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp đều tiến hành họp và chỉ đạo Giám đốc các Chi nhánh quận, huyện, khắc phục nhiều nội dung sai phạm.  So với với việc tiếp nhận hồ sơ qua các đợt kiểm tra cho thấy, từ việc thực hiện chưa đúng quy trình theo quy định của UBND thành phố, không kiểm soát, giám sát được quy trình, thời gian xử lý hồ sơ (nội bộ đơn vị và tại các cơ quan phối hợp)… dẫn đến tình trạng hồ sơ trễ hẹn, quá hạn trong việc xử lý hồ sơ thì qua đợt kiểm tra cuối năm, việc xử lý hồ sơ tại Chi nhánh đã được cải thiện, đặc biệt tại Chi nhánh quận Ngũ Hành Sơn đã có nhiều chuyển biến tích cực như: Thực hiện đúng, đầy đủ và nghiêm túc theo quy trình quy định tại Bộ thủ tục hành chính và Quyết định 9375/QĐ-UBND, Quyết định 7452/QĐ-UBND; kiểm soát được quy trình xử lý hồ sơ và thời gian tại các cơ quan tham gia quá trình xử lý hồ sơ, một số hồ sơ mặc dù cơ quan phối hợp xử lý chậm hơn so với quy định tại Quyết định 9375/QĐ-UBND, Quyết định 7452/QĐ-UBND, tuy nhiên kết quả hồ sơ vẫn đúng và sớm hẹn, qua đó thể hiện được sự nỗ lực trong xử lý hồ sơ tại Chi nhánh; nâng cao nghiệp vụ xử lý hồ sơ, đảm bảo tính pháp lý trong quá trình xử lý hồ sơ, cụ thể thể hiện rõ sơ đồ thửa đất trong hồ sơ chuyển các phường niêm yết; việc sử dụng phiếu luân chuyển cũng được đơn vị quan tâm, thực hiện đảm bảo theo Quyết định 4503/QĐ-UBND của UBND thành phố.

Tuy nhiên, thời gian đầu không tránh khỏi được những tồn tại như: giải quyết hồ sơ còn trường hợp chậm trễ, các Chi nhánh còn một vài vấn đề chưa tuân thủ tuyệt đối quy định như một số trường hợp hồ sơ trễ hẹn chủ yếu loại hồ sơ cấp Giấy chứng nhận lần đầu. Nguyên nhân dẫn đến việc trễ hẹn chủ yếu do hiện nay loại hồ sơ cấp giấy chứng nhận lần đầu còn lại trên địa bàn thành phố là rất ít và hầu hết thuộc các trường hợp phức tạp mà từ trước đến nay chưa xử lý được. Mặt khác, để tiện trong việc đi lại của tổ chức, công dân nhiều lúc Chi nhánh đã chủ động ghép nhiều loại thủ tục hành chính vào một lần tiếp nhận và trả kết quả là Giấy chứng nhận nhưng do cán bộ tiếp nhận hồ sơ hẹn tổng thời gian giải quyết ít hơn so với quy định; bên cạnh đó, do tính đặt thù của lĩnh vực đất đai nên khi tiếp nhận hồ sơ khó có thể xem xét được kỹ tính chất từng hồ sơ để hẹn đảm bảo thời gian quy định như: hồ sơ cần phải lấy ý kiến của cơ quan quản lý xây dựng, nông nghiệp, cần xác nhận của UBND phường, xã theo quy định thì cán bộ tiếp nhận cũng không thể biết trước được để cộng thêm thời gian quy định hẹn ngày trả do sự việc phát sinh trong thời gian thụ lý, giải quyết hồ sơ. Một nguyên nhân nữa là hồ sơ luỹ kế giải quyết trong thời điểm chuyển giao, thay đổi thẩm quyền cấp giấy chứng nhận từ các quận, huyện về Sở Tài nguyên và Môi trường có một số trường hợp phức tạp đã có ý kiến xử lý, giải quyết của Lãnh đạo quận, huyện nhưng nay qua xem xét không hoặc chưa đảm bảo về tính pháp lý, có trường hợp phải báo cáo UBND thành phố xem xét quyết định theo đúng thẩm quyền nên dẫn đến kéo dài thời gian. Ngoài ra, việc chưa xây dựng xong cơ sở dữ liệu địa chính cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc hồ sơ xử lý dài hơn so với quy định.

Nhìn chung, với những nỗ lực chỉ đạo kịp thời của các cấp, các ngành, việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trên lĩnh vực đất đai đã có những chuyển biến tích cực, mang lại nhiều kết quả phấn khởi, góp phần phát huy tinh thần trách nhiệm và đổi mới phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức khi giải quyết các nhu cầu của công dân, tổ chức. Việc xây dựng mối quan hệ phối hợp trên lĩnh vực đất đai cũng giúp người dân không phải đi lại nhiều, nhiều cơ quan để thực hiện thủ tục như trước đây, công việc được giải quyết sớm và đúng hẹn, giảm bớt trung gian nhũng nhiễu, phiền hà.

Vũ Thanh Nguyên - Sở Nội vụ thành phố Đà Nẵng

Xem tin gốc tại đây